Je ziet ze niet
“Zijn er in uw organisatie blinde vlekken?” Deze vraag stond in een questionnaire van een ethisch adviesbureau. Ik werkte in die tijd bij een bank en een consultant van dit adviesbureau wilde voorafgaand aan een kennismakingsgesprek over ethiek en de bank een soort 0-meting doen.
Mijn leidinggevende antwoorde naar alle eer en geweten: “voor zover ik me daarvan bewust ben niet”. In de eerste instantie moest ik lachen, zowel om de vraag, als om het antwoord. Wat een vraag! Iedere organisatie heeft last van blinde vlekken. Iedere beroepsgroep heeft zijn eigen typische blinde vlekken. Ieder mens heeft ze. Maar daarvan zijn we ons niet bewust. Dat is juist het kenmerk van een blinde vlekken. Je ziet ze niet.
Maar eigenlijk was het helemaal niet grappig. Blinde vlekken kun je niet in kaart brengen met een simpele vragenlijst. Dat is nou juist wat het managen ervan zo lastig maakt. Exit adviesbureau. Maar de onderliggende vraag is wel degelijk een belangrijke en vraagt om serieuze aandacht. Meer zicht op blinde vlekken is cruciaal voor ethisch gezonde, inclusieve en toekomstbestendige organisaties. Als we blinde vlekken niet met vragenlijsten zichtbaar kunnen maken, hoe dan wel?
Maak gebruik van de frisse blik van buitenstaanders
Blinde vlekken kunnen alleen met behulp van anderen zichtbaar worden gemaakt. Daarom is het belangrijk om tegenspraak te organiseren. Dat kan op verschillende manieren. Bijvoorbeeld door er voor te zorgen dat er voldoende diversiteit is binnen de organisatie. Zorg er dan wel voor dat die diverse mensen met elkaar in gesprek geraken. Laat medewerkers samenwerken in gemengde teams en laat ze niet te lang op de dezelfde afdeling hetzelfde werk doen.
Een andere manier om tegenspraak te organiseren is door in gesprek te gaan met kritische buitenstaanders en stakeholders. Nodig professionals uit in uw organisatie die anders kijken en andere dingen zien, dwarse kijkers. Laat eens paar weken een kunstenaar, een filosoof of journalist meelopen binnen uw organisatie. Ik garandeer u dat de frisse blik van die andersdenkende nieuwe inzichten oplevert. Kunstenaars kijken anders, journalisten vragen door. Als filosoof let ik vooral op datgene dat niet wordt uitgesproken: de onderliggende aannames en de verborgen betekenissen.
Zorg voor een ‘blinde vlekken’-plan
Het in kaart brengen van blinde vlekken kan pijnlijk zijn. Het moet daarom niet vrijblijvend zijn. Ga daarom gericht te werk en stel als managementteam jezelf van te voren een paar kritische vragen. Zijn jullie bereid om je echt open te stellen? Om echt te luisteren en te leren van anderen? En wat gaan jullie doen met eventuele nieuwe inzichten? Dat soort zaken leg je vast in een blinde vlekken-plan. Zo’n plan bevat naast doelstellingen een aantal duidelijke spelregels.
Tot slot, gezonde tegenspaak vraagt om goede begeleiding. Iemand die kan optreden als tolk-vertaler. Een neutrale gesprekleider die er voor zorgt dat het ontmoetingsproces op prettige wijze verloopt, ook als het schuurt.
Meer weten? Neem gerust contact met me op.
