Zo zijn onze manieren. Zie hier een prachtig voorbeeld van gedragsregels waar niemand wat aan heeft. Ik kwam ze tegen op de muur in de wandelgang van een ROC. Ik zie wel vaker dit soort nietszeggende geboden in trappenhuizen of naast het koffieapparaat. Als ik mensen vraag wat deze gedragsregels voor ze betekenen vertellen ze me doorgaans dat die muurschilderingen ze nooit zijn opgevallen. Of misschien wel, maar dat de inhoud ze niet is bijgebleven. Ik snap wel waarom. Het zijn loze spreuken. Ze zijn totaal niet concreet.
Beter zou het zijn als ze als vraag waren geformuleerd.
Bijvoorbeeld: Hoe zou jij willen dat ik jou zou behandelen? Of, wat vind jij prettig? Zullen we het daar eens over hebben? Voor je het weet heb je een goed gesprek met je collega hierover. De kans is namelijk groot dat je er niet hetzelfde idee over hebt. Het loont om uit te zoeken waarom dat zo is.
Hetzelfde geldt voor de “uitspraak doe normaal!”. Ik hoor het vaak als mensen hun verontwaardiging uiten over het gedrag van een ander. Ze refereren met deze uitspraak naar een norm, een idee over wat normaal gedrag is in een bepaalde situatie, waarvan ze denken dat iedereen daar hetzelfde over denkt. Ik weet uit ervaring dat dat niet zo is. Boos worden heeft niet zo veel zin. Vragen stellen over hoe iemand tot bepaalde morele overtuigingen komt wel. De een zal verwijzen naar wat ouders hem of haar hebben geleerd, een ander naar school cultuur of religie. Weer een ander ‘weet het gewoon’. Ik heb overigens nog nooit iemand horen verwijzen naar een filosoof.
Mensen hebben verschillende behoeften en belangen. Mensen hebben uiteenlopende ideeën over wat ‘normaal’ is. Dat is geen probleem, maar kan dat wel worden als je er niet over praat.
Wat we precies verstaan onder ‘onze waarden’ verschilt nogal, ja ook binnen teams van dezelfde organisatie! Bijvoorbeeld, wat is respect of respectvol? Ik stel deze vraag altijd tijdens mijn workshops over moreel leiderschap. Ik krijg er zelden een eenduidig antwoord op. Wat de een professioneel vindt, vindt een ander getuigen van gebrek aan ‘menselijke maat’. Ik ben graag open, eerlijk en direct. Ik vind het fijn en getuigen van respect als mensen dat omgekeerd ook zijn. Maar anderen vinden dat gewoon ongepast. Cultuurverschillen spelen daar in een grote rol. Daar heb ik rekening mee te houden.
Wat in ‘mijn cultuur’ ‘normaal’ is, vindt een ander misschien wel not done en omgekeerd. Dat is geen reden om boos te worden. Dat is een uitnodiging om op onderzoek uit te gaan. Waar komen jouw overtuigingen vandaan?
Hoe zijn jouw manieren? Over die vraag gaat de workshop ‘Doe normaal!’