Grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer is regelmatig het gesprek van de dag. Maar wat precies ‘de’ grens is, is niet voor iedereen even duidelijk. Morele grenzen zijn per definitie ambigue. Wat de een grappig vindt, kan voor een ander ronduit grievend zijn. Een aardig bedoeld compliment over kleding ervaart de ene vrouw misschien als vlijend, een ander voelt zich gereduceerd tot lustobject. Normen zijn niet alleen subjectief, ze veranderen ook nog eens voortdurend. Dat leidt tot verwarring.
Mad men
Hoe tijden zijn veranderd is goed te zien in de serie Mad men. Bijna alles wat gebeurd bij het fictieve reclamebureau Sterling Cooper zouden we nu als grensoverschrijdend bestempelen. Seksistisch gedrag, drinken onder werktijd en roken op kantoor, niemand kijkt daar vanop in Mad men. Dat de meest getalenteerde werknemer van het bureau totaal wordt ondergewaardeerd omdat ze een vrouw is, lijkt iedereen doodnormaal te vinden, zijzelf ook. Dat waren de jaren 60 van de vorige eeuw.
Heel erg lang geleden dus. Nou nee. Tijdens mijn studietijd in de jaren 90 waren veel van die zaken nog best gewoon. Vrouwelijke hoogleraren waren op de faculteiten waar ik studeerde een uitzondering, docenten die privéafspraken hadden met studentes daarentegen doodgewoon. Als ik mijn studerende dochter vertel wat ik als student allemaal heb meegemaakt, valt ze van haar stoel. Tijden veranderen en daarmee bedoel ik vooral onze moraal.
Grenzen bepalen we zelf
Een gedragsgrens is geen objectief gegeven. Gedragsgrenzen zijn veelal niet harde afspraken waar eigenlijk nooit goed over is gesproken. Op de werkvloer wordt veel stilzwijgend aangenomen, met alle gevolgen vandien: #metoo #grensoverschrijdendgedrag #cancelcultuur #schandpaal.
Beter is het om met elkaar in gesprek te gaan. Want zoiets als ‘onze’ moraal bestaat namelijk niet. De kans dat jij en je collega anders denken over wat normaal en wat niet normaal is, is best groot. Zeker als jullie van een andere generatie zijn, of een ander geslacht of culturele achtergrond hebben. Heb het daar eens zonder vooroordelen over.
Als open en eerlijke gesprekken moeilijk zijn, is het verstandig om er een buitenstaander bij te halen. Iemand die luistert en niet oordeelt en jullie helpt om elkaar beter te begrijpen. Waar komen jouw morele opvattingen vandaan? Wie heeft jou vertelt hoe je je dient te gedragen op de werkvloer? Heb je wel eens echt verdiept hoe jouw gedrag over komt op anderen?
