Chemie tussen kunst en wetenschap
Nieuwe ideeën ontstaan daar waar vakgebieden elkaar kruisen. Daar waar interdisciplinair wordt gewerkt. Verschillende faculteiten investeren daarom in interdisciplinair onderwijs en onderzoek. Een uitdaging voor zowel studenten, onderzoekers als docenten: niemand weet precies hoe het moet. Chill en iArts gingen de uitdaging aan. Negen weken lang verbleven vijf studenten van de nieuwe kunstopleiding van Zuyd bij Chill, de Chemelot Innovation and Learning Labs. Ze werkten er in zogeheten communities for development samen met studenten die opgeleid worden tot bijvoorbeeld chemisch technoloog of laboratoriumtechnicus. Dat liep niet altijd even soepel. Juist daarom was het het leerzaam.
‘Als dat gebeurt .. weg ermee’
Meet the boys. Jordy, derdejaars Werktuigbouwkunde. Tim, derdejaars Chemische Technologie. Joris, mbo-student Laboratoriumtechniek bij Leeuwenborgh. Hun opdracht: onderzoek doen naar materialen waarmee 3D geprint kan worden. Serious business want: de tak biomedical van DSM betaalt ervoor. Wat vonden Jordy, Tim en Joris ervan toen ze hoorden dat een iArts-student negen weken lang bij hun community zou komen? Er waren twijfels. Tim: “Je bent gefocust op een doel. Als iemand anders erbij komt, verlies ik mijn concentratie, word ik afgeleid van het werkelijke doel.” Jordy: “Ik heb ook getwijfeld: heb je er wat aan, loopt ze niet in de weg?” Joris: “We hebben tegen elkaar gezegd: als dat gebeurt … weg ermee.” Het pakte gelukkig allemaal anders uit. Nu zegt Jordy: “Door haar zijn we beter gaan communiceren. Tim en ik namen van elkaar aan dat we elkaar wel begrepen als we het ergens over hadden. Maar in werkelijkheid was dat lang niet altijd zo.”
Als je goed kijkt zie je overeenkomsten
Felicitas, tweedejaars i-Artsstudente, komt uit een totaal andere wereld. Zij is gewend om steeds weer in een nieuwe omgeving te werken. Ze heeft geleerd om goed te observeren. Gaandeweg ontdekte Felicitas dat er naast de cultuurverschillen ook overeenkomsten waren. “We doen allemaal onderzoek, zowel de kunststudenten als studenten chemie. Ze doen het anders, ze hebben hun eigen methodes, maar als je goed kijkt zie je overeenkomsten. Bij beide zie je dat ze voortdurend heen en weer bewegen met het verzamelen en toepassen van informatie.” Felicitas raakte gefascineerd door de handenarbeid van de chemiestudenten. Daarnaast viel haar op dat de 3D prints die niet aan de verwachting voldeden, direct in de vuilnisbak verdwenen. Dat bracht haar op het idee om een werk te maken uit gerecycled materiaal. Haar eindwerk bestond uit een video van de handen van Chill studenten die ze presenteerde op een scherm gemaakt van de misprints uit de 3D printer.
De chemie is er …,
De programma’s en doelstellingen van Chill en iArts sloten mooi op elkaar aan. Er was een wederzijdse belangstelling. En durf om te experimenteren. Maar het contrast tussen de studenten van de verschillende disciplines bleek groot. Chemiestudenten zijn gericht op experimenten, apparaten en het observeren van materialen. De kunststudenten zijn gericht op de analyse van processen. Zij observeerden op hun beurt de Chill studenten en de ruimtes waarin zij zich bewegen. De kunststudenten hadden zodoende een totaal andere blik op de processen bij Chill. Het lukte niet altijd om aansluiting te vinden.
maar verder valt er nog veel te leren
Vooroordelen bestaan over en weer en ermee omgaan blijkt in de praktijk niet eenvoudig. Toch hebben studenten, docenten en initiatiefnemers veel geleerd van zowel het experiment als van elkaar. Contact maken met andere disciplines is iets waarin een iArts student intensief wordt getraind. Bij de meeste techniekopleidingen is dat niet eens een bijvak. Daar valt dus nog een hoop te leren. Niet alleen bij de studenten, ook bij hun begeleiders en docenten. Interdisciplinair werken vraagt om meer inzet dan gewoon studenten bij elkaar zetten.
Bij Chill draait alles om interdisciplinair leren en werken in de chemie. Studenten uit verschillende disciplines werken in communities aan betaalde opdrachten voor externe opdrachtgevers. “Hoe kunnen we de studenten prikkelen om vanuit een ander perspectief naar innovatie en wetenschap te kijken?”, dachten de programmaleiders van Chill. Ze kwamen uit bij iArts: een nieuwe opleiding van de Faculteit van de Kunsten Maastricht. De i van iArts staat voor interdisciplinary. En een belangrijke pijler in de opleiding is Arts Science. Tijdens dit onderdeel van de opleiding ontwerpen de kunststudenten in samenwerking met wetenschappers een werk dat reflecteert op de ervaringen die zij op doen in een laboratorium. Zij plegen als het ware een artistieke interventie.
ENN-brace
Op 3 juli presenteerden de vijf iArts studenten hun werk tijdens de tentoonstelling Observations in een lege hal op Chemelot in de vorm van zeer uiteenlopende performances en kunstwerken. iArts student Alvin ontwikkelde bijvoorbeeld een symbolische armband voor de medewerkers van Chill. The ENN-brace. Het was hem opgevallen dat elkaar groeten op de gang bij Chill geen natuurlijk gang van zaken is. Dat verbaasde hem, want bij de toneelacademie waar hij meestal les heeft, is elkaar groeten op gang zo ongeveer de regel. Het zette hem aan het denken. “Als je innovatief wil zijn moet er interactie zijn. Hoe opener de interactie is, hoe meer interactie er plaatsvindt en hoe groter de kans dat er innovaties plaatsvinden.” Zijn ENN-brace is een armband die je zachtjes in je arm knijpt als je een ander passeert op de gang.
